امید محمدی؛ بازار: قیمت خودروهای برقی در کنار دو مولفه زیرساخت شارژ و فقدان خدمات پس از فروش، مانع از توسعه حمل و نقل پاک در کشور شده است. اما با این حال برخی از خودروهای برقی در بازار ظاهرا گرفتار بازارسازی یا لوکس بازی شدند؛ مساله ای که هر روز دسترسی مشتریان را به محصولات پاک دور تر می کند.
شتاب فراوان دولت سیزدهم برای «برقی سازی خودروها» در حال تخریب این محصولات پاک و سوق آن ها به سرنوشت خودروهای «گازسوز» است. صنعت و بازار خودرو کشور به دلیل عدم استراتژی و نبود اسناد بالادستی در مسیر «برقی سازی» با سردرگمی مواجه است. در طرح واردات خودروهای برقی، شرکت های خودروساز یا واردکننده توجه چندانی به محصولات اقتصادی نداشتند.
خودروهای برقی را می توان فناوری جدید در بازار خودرو کشور معرفی کرد، لذا برای پذیرش این محصولات توسط مشتریان با در نظر داشتن چالش دو مولفه ای که پیشتر به آن اشاره شد، نیاز به مشوق های مالی از سوی دولت یا عرضه محصولات اقتصادی است.
خودرو اسکای ول ای تی ۵ ابتدای ماه جاری در بازار آزاد ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان قیمت داشت، اما امروز بهای این خودرو به ۲ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان رسیده است
چرا اسکای ول گران شد؟
خودرو ای تی ۵ که لقب نخستین کراس اوور برقی کشور را با خود به یدک می کشند، محصول شرکت اسکای ول چین است. این برند توسط شرکت نبکا که حاصل شراکت «کرمان موتور» و «گروه مپنا» است به بازار عرضه شده است.
خودرو اسکای ول ای تی ۵ ابتدای ماه جاری در بازار آزاد ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان قیمت داشت، اما امروز بهای این خودرو به ۲ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان رسیده است. رشد ۵۰ میلیون تومانی این خودرو با در نظر داشتن عدم استقبال از «خودروهای برقی» در کشور، قابل تامل است. دو پیش بینی برای رشد این خودرو در بازار وجود دارد؛ نخست اینکه شایعه احتمالی رشد نرخ سوخت در کشور می تواند دلیل این موضوع باشد. دوم اینکه احتمالا این خودرو در بازار گرفتار «بازارسازی» یا «لوکس بازی» شده است. چرا که در نمایشگاه خودرو تهران مدیر یک شرکت عرضه کننده «خودرو برقی» در حضور یک کارشناس صنعت خودرو به خبرنگار این رسانه در خصوص تحویل محصولاتشان گفت: «استراتژی شرکت جهت فروش خودرو برقی این است که محصول برقی را ابتدا در شمال پایتخت عرضه کنیم، با این شیوه ساکنین سایر مناطق تهران ترغیب به خرید می شوند.» شاید استراتژی این شرکت به محصول اسکای ول ای تی ۵ در بازار نفوذ کرده و سبب گرانی ناشی از لوکس سواری در شمال شهر پایتخت شده است.
اختلاف قیمت حدود ۴۰۰ میلیون تومانی از کارخانه تا بازار برای محصولی که زیرساخت استفاده، خدمات پس از فروش مناسب و آینده نامعلوم در بازار کشور دارد، منطقی نیست
اسکای ول ای تی ۵ گرفتار شکاف قیمت
شرکت نبکا خودرو قیمت فروش اسکای ول ای تی ۵ را در کارخانه ۲ میلیارد و ۱۲۳ میلیون و ۳۹۰ هزار تومان اعلام کرده است. اما این خودرو در بازار آزاد قیمت ۲ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومانی دارد، اختلاف قیمت حدود ۴۰۰ میلیون تومانی از کارخانه تا بازار برای محصولی که زیرساخت استفاده، خدمات پس از فروش مناسب و آینده نامعلوم در بازار کشور دارد، منطقی نیست.
شکاف قیمت میان کارخانه تا بازار برای خودروهای برقی یکی از دلایل اصلی ضربه به برند «برقی سازی» در کشور خواهد بود. سیاستگذاری وزارت صمت و شرکت های فروش خودرو باید به گونه ای باشد که محصولات برقی به سرنوشت سایر خودروها از نظر قیمت گذاری دچار نشوند.
مساله فقدان آزمایشگاه تست ایمنی باتری در کشور توام با در نظر گرفتن کسب «یک ستاره ایمنی» برای خودروی «اسکای ول ای تی ۵» سبب بازنگری در انتخاب خودرو برقی توسط مشتریان در بازار خواهد شد
ایمنی اسکای ول ای تی ۵
اسکای ول ای تی ۵ عنوان نخستین کراس اوور برقی کشور را با خود به یدک می کشد، براساس گزارش های منتشره این خودرو از سی- انکپ یا موسسه ایمنی چین فقط «یک ستاره ایمنی» دریافت کرده است. این مساله بیانگر آن است که نخستین کراس اوور برقی کشور اگر دچار حادثه شود، اعتماد مشتریان به فناوری جدید خودروهای برقی در بازار کشور به شدت افت خواهد یافت.
از سوی پیشتر «فرشاد ترابی» کارشناس ارشد صنعت باتری خودروهای برقی به «بازار» گفته بود؛ «ایمنی در تکنولوژی های جدید (خودروهای برقی) که وارد بازار می شوند، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که تاکنون مشکلات این تکنولوژی جدید در کشور مشخص نشده و متاسفانه قابلیت انفجار دارد. برخی از شرکت ها در کشور اقدام به پکینگ باتری وسایل نقلیه برقی می کنند که هیچ نوع تست استاندارد امنیتی برای محصولات شان انجام نمی دهند. لازم به ذکر است که اگر در ارتعاشات ناشی از حرکت وسایل نقلیه یا تصادفات، اگر اتصال کوتاه در باتری لیتیوم این وسایل رخ دهد، منفجر می شود.»
این کارشناس ارشد صنعت باتری خودروهای برقی با اشاره به خطرات احتمالی باتری خودروهای برقی، به این رسانه توضیح داده بود؛ «فقدان آزمایشگاه تست ایمنی باتری در زمان پکینگ باتری وسایل نقلیه برقی به شدت خطرناک است. متاسفانه شرکت های بزرگی که اقدام به پک این نوع باتری ها می کنند، شرایطی برای تست مذکور ندارند.»
مساله فقدان آزمایشگاه تست ایمنی باتری در کشور توام با در نظر گرفتن کسب «یک ستاره ایمنی» برای خودروی «اسکای ول ای تی ۵» سبب بازنگری در انتخاب خودرو برقی توسط مشتریان در بازار خواهد شد. با چشم پوشی از دلایل انتخاب این خودرو توسط شرکت «نبکا»؛ در اینجا از وزارت صمت باید سوال کرد که در زمان ارائه تاییدیه ها جهت ورود این خودرو برقی به بازار نسبت به سطح ایمنی آن در مراکز تست چین آگاهی داشتند؟ آیا ایمنی سرنشینان در طرح «برقی سازی» برای وزارت صمت و شرکت های خودرویی مهم است؟
نیک آیین: خودروهای برقی علاوه بر معضل شارژ بادو چالش بزرگ تامین قطعه و ارائه خدمات تعمیراتی در کشور مواجه و برنامه ریزی برای این موضوع انجام نشده است
خدمات پس از فروش و تعمیرات چالش خودروهای برقی
همانطور که پیشتر اشاره شد، خدمات پس از فروش خودروهای برقی یکی از موانع اصلی و جدی برای عدم توسعه این محصولات در کشور است. در همین رابطه علیرضا نیک آیین رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران پیشتر به «بازار» گفت بود؛ «خودروهای برقی علاوه بر معضل شارژ بادو چالش بزرگ تامین قطعه و ارائه خدمات تعمیراتی در کشور مواجه و برنامه ریزی برای این موضوع انجام نشده است.»
البته موضوع به اینجا ختم نمی شود، بلکه عباسعلی غیاثی دبیر انجمن صنفی شرکت‌های خدمات پس از فروش خودرو با انتقاد از وضعیت خودروهای برقی به خبرنگار این رسانه، گفته بود؛ «تامین و ارائه خدمات پس از فروش تاکسی های برقی به عهده خودروسازان است، شهرداری و تاکسیرانی وظیفه تامین ایستگاه شارژ را دارند.»
انتقاد این نمایندگان صنفی در صنعت خودرو از وضعیت خودروهای برقی بیانگر آن است که چالش جدی در مسیر توسعه حمل و نقل پاک با این استراتژی وجود دارد.
لازم به ذکر است که در کشورهای پیشرفته یا در حال توسعه به ازای هر ۱۰۰ دستگاه خودرو برقی یک ایستگاه شارژ تعبیه می شود، اما در کشور ما هنوز مشخص نیست که «هزینه برقی سازی» به عهده کیسیت و زیرساخت استفاده از این خودروها چگونه توسعه خواهد یافت.
اگر یک مشتری به طور میانگین ماهیانه ۱۰ میلیون تومان حقوق داشته باشد، باید ۲۱۲.۳ برابر حقوق خود را به خرید خودرو برقی اختصاص دهد
قیمت خودرو برقی در دنیا و ایران
پیشتر رسانه «بازار» طی مصاحبه اختصاصی با یک کارشناس صنعت خودرو به بررسی تفاوت توان خرید خودرو برقی میان مشتریان داخل کشور و اروپا پرداخت، جهت اطلاع وزارت صمت دولت چهاردهم مجدد به این تفاوت در این گزارش اشاره می شود؛ «قیمت خودروهای برقی هنوز در کشورهای اروپایی و آمریکایی بالاست و تعداد خودروهای پاک مقرون به صرفه در این بازارها اندک است. فاکتور قیمت نسبت به حقوق متوسط ماهیانه در مورد خودروهای برقی فعلی در بازار کشورهای غربی ۸.۵ تا ۱۵ برابر است که در مورد کراس اوور و اس یو وی ها تا حدود ۲۰ برابر هم رشد می یابد. به همین دلیل است که اروپایی ها و آمریکایی ها اعتقاد دارند برای عمومی شدن خودرو برقی در جامعه نیازمند تولید انبوه خودرو با قیمت ۲۵ تا ۳۰ هزار یورو هستند، قیمتی که فقط چین در حال حاضر به آن رسیده است.»
باتوجه به اینکه شرکت نبکا برای خودرو اسکای ول ای تی ۵ قیمت دو میلیارد و ۱۲۳ میلیون تومان اعلام کرده است؛ «اگر یک مشتری به طور میانگین ماهیانه ۱۰ میلیون تومان حقوق داشته باشد، باید ۲۱۲.۳ برابر حقوق خود را به خرید خودرو برقی اختصاص دهد.» بنابراین تفاوت توان خرید میان مشتریان داخلی و اروپایی برای خودروهای برقی بسیار زیاد است. از همین رو سیاستگذار صنعتی باید بازنگری جدی در خصوص مشوق های خرید خودروهای برقی و شیوه قیمت گذاری «مونتاژکاران» خودروهای برقی داشته باشد.
